Cebri borular, hidroelektrik santrallerinin (HES) kalbini oluşturan, yüksek basınç altında çalışan kritik bileşenlerdir. EPC yüklenicileri, kamu ihale uzmanları ve baraj inşaat konsorsiyumları için cebri boru imalatı, sadece çelik levhaların şekillendirilmesinden ibaret değildir. Süreç, yüksek mühendislik standartları, sıkı kalite kontrol protokolleri ve uluslararası normlara uygunluk gerektirir. Bu içerikte, HES cebri boru imalatı sürecinde dikkat edilmesi gereken 5 kritik adımı akademik ve pratik bir bakış açısıyla ele alıyoruz.
Cebri borular, sürekli iç basınca maruz kalan yapılar oldukları için yüksek akma dayanımına ve tokluğa sahip çeliklerden imal edilmelidir. Bu noktada en çok tercih edilen iki çelik sınıfı P355NL ve API 5L X60’tır.
Malzeme seçiminde; borunun çalışacağı su kolonu yüksekliği, iç basınç hesabı, çevresel sıcaklık koşulları ve kaynaklanabilirlik gibi faktörler göz önünde bulundurulmalıdır. Ayrıca levha tedarikinde EN 10204 3.1 kalite sertifikasına sahip üreticilerle çalışmak, EPC ihale dosyalarında güvenilirlik sağlar.
Levhaların silindirik hâle getirilmesi işlemi, silindir büküm makineleri ile gerçekleştirilir. Ancak burada kritik olan, büküm sonrası alın yüzeylerinin doğruluğu ve merkezkaç sapmaları (ovalite) ile eksenel kaçıklıkların tolerans içinde kalmasıdır. Bükümden sonra, boru parçaları kaynak rotatörleri ve fit-up fikstürlerinde puntalanır; ardından otomatik tozaltı kaynağı (SAW) yöntemiyle çevresel alın dikişi gerçekleştirilir.
Tüm kaynak operasyonları, ASME BPVC Section IX standartlarına uygun olarak sertifikalandırılmış kaynakçılar tarafından yapılmalıdır. Prosedür, ilk geçtiği yerde açılımı verilen WPS (Kaynak Prosedür Şartnamesi) ve PQR (Prosedür Yeterlilik Kaydı) belgeleri ile kayıt altına alınmalı; hem EPC yüklenicilerinin hem de kamu otoritesinin talep ettiği kalite belgeleri proje dokümantasyonuna entegre edilmelidir.
Hidrostatik test, cebri boru imalatında en kritik kalite kontrol adımlarından biridir. Testin amacı, borunun iç basınca karşı sızdırmazlık ve yapısal dayanımını doğrulamaktır.
%100 hidrostatik test, özellikle baraj ve HES projelerinde EPC proje dokümantasyonunda yer alan en önemli test sonuçlarından biridir. Bu nedenle test prosedürü, ilgili yönetmeliklere ve müşteri teknik şartnamesine %100 uyumlu olmalıdır.
Cebri boruların ömrü sadece çelik kalitesi ile değil, yüzey koruması ile de doğrudan ilgilidir. İç yüzey, sürekli su akışına maruz kaldığı için düşük sürtünme katsayısına sahip, pürüzsüz bir kaplama gerektirir. Dış yüzey ise toprak altında ya da açıkta kaldığında çevresel korozyon riskine karşı korunmalıdır.
Bu amaçla genellikle epoksi bazlı kaplamalar tercih edilir:
Kaplama kalınlıkları, DIN EN ISO 12944 ve müşteri teknik şartnamelerine göre belirlenir. Uygulama sonrası aderans (pull-off) testi, porozite (holiday) testi ve film kalınlığı ölçümleri mutlaka yapılmalıdır.
Cebri boru imalat süreci tamamlandıktan sonra, sevkiyat ve sahada montaj öncesi bir dizi kontrol daha gerçekleştirilmelidir:
Bu son adım, EPC yüklenicisinin şantiye verimliliğini doğrudan etkiler ve proje teslim süresine katkı sağlar.
Cebri boru imalatı, yüksek mühendislik disiplini gerektiren, çok yönlü bir süreçtir. HES cebri boru imalatı yapan firmalar için sadece çeliği şekillendirmek yeterli değildir. Doğru malzeme seçimi, ASME IX’e uygun kaynak prosedürleri, %100 hidrostatik test uygulaması ve uzun ömürlü epoksi kaplama gibi adımlar hem EPC ihale dosyalarında hem de sahada markanızı farklılaştırır.
Seta Çelik olarak, proje ihtiyaçlarınıza özel çözümlerle yüksek mühendislik kalitesini buluşturuyoruz. Cebri boru projelerinizde bizimle iletişime geçin; güvenli, dayanıklı ve standartlara tam uyumlu çözümlerle tanışın.
Endüstriyel ekipmanlar, üretim süreçlerinin bel kemiğini oluşturur. Farklı sektörlerde, verimlilik ve kaliteyi artırmak için...
Basınç Kaplar, birçok endüstride kullanılan en önemli ekipmanlardan biridir. Bunlar, sıvıları ve gazları bir basınçta...
Daha Fazlasıİş ortaklarına olduğu kadar ekibine olan sorumluluğunda farkında olan SETA’da iş güvenliği birinci sırada gelir.
